Posiadanie dobrej reputacji przez przedsiębiorcę przewozowego jest jednym z podstawowych wymogów uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
Od 15 grudnia 2016 roku weszła w życie większa część nowelizacji ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1907), która wprowadza zmiany w zakresie oceny dobrej reputacji przewoźnika.
Dodatkowo od 1 stycznia 2017 r. zmiany w ocenie reputacji przewoźnika wprowadza również rozporządzenie Komisji Europejskiej (UE) 2016/403 z dnia 18 marca 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 w odniesieniu do klasyfikacji poważnych naruszeń przepisów unijnych, które mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego oraz zmieniające załącznik III do dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.
Rozporządzenie powyższe (2016/403) ustanawia wspólny wykaz kategorii, rodzajów i stopni poważnych naruszeń przepisów unijnych w komercyjnym transporcie drogowym, jak określono w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, które, oprócz naruszeń określonych w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego.
Nadto niniejsze rozporządzenie przewiduje maksymalną częstotliwość występowania naruszeń, powyżej której powtarzające się poważne naruszenia uznaje się za poważniejsze, uwzględniając liczbę kierowców wykonujących operacje transportowe, którymi kieruje zarządzający transportem, jak określono w załączniku II tego rozporządzenia.
Mając na uwadze powyższe, dobrą reputacją jest brak skazania osób zarządzających przedsiębiorstwem przewoźnika, w szczególności członków zarządu lub wspólników, a także osób zarządzających transportem w przedsiębiorstwie przewoźnika, za popełnione przestępstwa dotyczące dziedzin prawa wymienionych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego nr 1071/2009.
Cytując zmienione zapisy, zgodnie z art. 7 d ustawy o transporcie drogowym postępowanie administracyjne w zakresie spełnienia wymogu dobrej reputacji wszczyna się jeżeli wobec:
1) członka organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzającej spółką jawną, komandytową lub komandytowo-akcyjną, osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, zarządzającego transportem lub osoby fizycznej, o której mowa w art. 7 c, orzeczono prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo w dziedzinach określonych w art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, wymienione w art. 5 ust. 2 a;
2) przedsiębiorcy, zarządzającego transportem lub osoby fizycznej, o której mowa w art. 7 c:
a) wydano wykonalną decyzję administracyjną lub wykonalne decyzje administracyjne o nałożeniu kary pieniężnej za poważne naruszenie określone w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403 z dnia 18 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 w odniesieniu do klasyfikacji poważnych naruszeń przepisów unijnych, które mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego, oraz zmieniającego załącznik III do dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L 74 z 19.03.2016, str. 8), zwanym dalej „rozporządzeniem Komisji (UE) 2016/403”, jeżeli częstotliwość ich występowania, zgodnie z załącznikiem II do tego rozporządzenia, wymaga oceny dobrej reputacji,
b) orzeczono lub nałożono w drodze mandatu karnego lub mandatów karnych prawomocnie karę za wykroczenie stanowiące poważne naruszenie określone w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, jeżeli częstotliwość ich występowania, zgodnie z załącznikiem II do tego rozporządzenia, wymaga oceny dobrej reputacji,
c) wydano wykonalną decyzję administracyjną o nałożeniu kary pieniężnej za najpoważniejsze naruszenie określone w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, lub
d) orzeczono lub nałożono w drodze mandatu karnego prawomocnie karę za wykroczenie stanowiące najpoważniejsze naruszenie określone w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009.
Co ważne! przy dokonywaniu oceny dobrej reputacji, organ bierze pod uwagę w szczególności:
1) czy liczba stwierdzonych naruszeń jest nieznaczna w stosunku do liczby kierowców zatrudnionych przez przedsiębiorcę bądź będących w jego dyspozycji oraz skali prowadzonych operacji transportowych;
2) czy istnieje możliwość poprawy sytuacji w przedsiębiorstwie, w tym czy w przedsiębiorstwie podjęto działania mające na celu wdrożenie prawidłowej dyscypliny pracy lub wdrożono procedury zapobiegające powstawaniu naruszeń obowiązków lub warunków przewozu drogowego;
3) interes społeczny kontynuacji działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, w szczególności jeżeli cofnięcie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego spowodowałoby w znaczący sposób wzrost poziomu bezrobocia w miejscowości, gminie lub regionie;
4) opinię polskiej organizacji o zasięgu ogólnokrajowym zrzeszającej przewoźników drogowych, działającej od co najmniej 3 lat, której przedsiębiorca jest członkiem (co jest nowością w dotychczasowej procedurze).
Kolejnym novum w zakresie oceny dobrej reputacji jest dodanie do art. 5 ustawy o transporcie drogowym ustępu 2a, który to wymienia zamknięty katalog przestępstw, które popełnione w sposób umyślny mogą stanowić podstawę do utraty dobrej reputacji.
Są to następujące rodzaje przestępstw:
1) art. 173-175, art. 178-180, art. 189 a, art. 218-221, art. 296-306 i art. 308 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2016 r. poz. 1137);
2) art. 586-589 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 i 1579);
3) art. 522 i art. 523 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 233, z późn. zm.);
4) art. 53-64 i art. 68 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2016 r. poz. 224 i 437);
5) art. 399 i art. 400 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2016 r. poz. 1574 i 1579).
Warto w tym miejscu wskazać, iż zmieni się również dokumentacja niezbędna przy uzyskiwaniu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
Od 15 grudnia 2016 roku do wniosku o udzielenie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, poza dotychczasowymi dokumentami, trzeba będzie obligatoryjnie dołączyć:
1) informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą osoby
- będącej członkiem organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzającej spółką jawną lub komandytową,
- prowadzącej działalność gospodarczą – w przypadku innego przedsiębiorcy,
- zarządzającej transportem lub uprawnionej na podstawie umowy do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu przedsiębiorcy
– o niekaralności za przestępstwa w dziedzinach określonych w art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, wymienione w art. 5 ust. 2 a
2) oświadczenie osób, o których mowa w pkt 6, o niekaralności za poważne naruszenie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, w tym najpoważniejsze naruszenie określone w załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009.
Odnosząc się do dalszych zmian ustawy o transporcie drogowym, które weszły w życie w dniu 15 grudnia 2016 r. to nie sposób nie wspomnieć o dodanych art. 15 a i 15 b niniejszej ustawy, które to opisują skutki wielokrotnych naruszeń oraz zwrot cofniętych wypisów z licencji wspólnotowej, a mianowicie:
Wielokrotne popełnianie poważnego naruszenia, o którym mowa w art.6 ust. 1 lit.b rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, w państwie członkowskim Unii Europejskiej, może prowadzić do wszczęcia procedury cofnięcia wypisów z licencji wspólnotowej oraz zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej.
Przy obliczaniu częstotliwości występowania wielokrotnych naruszeń bierze się pod uwagę czas, wagę naruszenia oraz średnią liczbę kierowców wykonujących operacje transportowe dla przedsiębiorcy, zgodnie ze wzorem obliczania zawartym w załączniku II do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403.
Trzy poważne naruszenia lub jedno bardzo poważne naruszenie, określone w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, w przeliczeniu na kierowcę na rok w danym przedsiębiorstwie, powoduje wydanie przez organ, o którym mowa w art.7 ust. 2 przedsiębiorcy mającemu siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ostrzeżenia o możliwości wszczęcia procedury, o której mowa w ust. 1.
W przypadku stwierdzenia drugiego bardzo poważnego naruszenia, zgodnie ze wzorem obliczania zawartym w załączniku II do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, w ciągu roku od dnia wystosowania ostrzeżenia, organ, o którym mowa w art.7 ust. 2, dokonuje, w drodze decyzji administracyjnej:
1) cofnięcia na okres 3 miesięcy 20% wypisów z licencji wspólnotowej oraz zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę więcej niż 10 wypisów z licencji wspólnotowej;
2) cofnięcia 1 wypisu z licencji wspólnotowej na okres 3 miesięcy oraz zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę od 2 do 10 wypisów z licencji wspólnotowej;
3) zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę 1 wypisu z licencji wspólnotowej.
W przypadku stwierdzenia trzeciego bardzo poważnego naruszenia, zgodnie ze wzorem obliczania zawartym w załączniku II do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, w ciągu roku od dnia wystosowania ostrzeżenia, organ, o którym mowa w art.7 ust. 2 wszczyna postępowanie administracyjne w zakresie spełniania wymogu dobrej reputacji, o którym mowa w art. 7 d.
- Ostrzeżenie, o którym mowa w ust. 3, uznaje się za niebyłe po upływie roku od dnia stwierdzenia przez organ, o którym mowa w art.7 ust. 2, bardzo poważnego naruszenia, na podstawie którego wystosowano to ostrzeżenie.
Z kolei zgodnie z art. 15 b przedmiotowej ustawy stanowi, iż:
- Liczba wypisów z licencji wspólnotowej podlegająca cofnięciu w wyniku zastosowania progów procentowych określonych w art. 15 a ust. 4 podlega zaokrągleniu w dół.
- Przedsiębiorca zwraca cofnięte wypisy z licencji wspólnotowej do organu, który je wydał, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o ich cofnięciu stała się ostateczna.
- Za zwrot cofniętych wypisów z licencji wspólnotowej nie pobiera się opłat.
- Liczbę posiadanych przez przedsiębiorcę wypisów z licencji wspólnotowej ustala się według stanu na dzień wszczęcia wobec przedsiębiorcy postępowania administracyjnego.
Na koniec warto zaznaczyć, iż organem, który wydaje, odmawia wydania, zmienia, cofa świadectwo kierowcy lub zawiesza jego wydanie jest Główny Inspektor Transportu Drogowego, któremu to dołożono uprawnienia w zakresie weryfikacji następujących dokumentów:
– kopii licencji wspólnotowej;
– zaświadczenia o zatrudnieniu kierowcy oraz spełnieniu przez kierowcę wymagań, o których mowa w art. 39a;
– kserokopii dokumentu tożsamości;
– kserokopii prawa jazdy;
– kserokopii dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie społeczne kierowcy.
W końcu zgodnie z art. 32 f ust.2 i 3 ustawy o transporcie drogowym w przypadku niewłaściwego wykorzystywania przez przedsiębiorcę świadectwa kierowcy polegającego na:
1) niespełnianiu warunków stanowiących podstawę wydania świadectwa kierowcy lub
2) podaniu nieprawidłowych informacji we wniosku o wydanie świadectwa kierowcy
– właściwy organ, o którym mowa w art. 32 b cofa świadectwo kierowcy i zawiesza wydawanie nowych świadectw kierowcy przez okres roku.
Z kolei w przypadku bardzo poważnego naruszenia dotyczącego świadectwa kierowcy, określonego w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403, organ, o którym mowa w art. 32 b cofa, w drodze decyzji administracyjnej, 1 wypis z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy i zawiesza wydawanie nowych świadectw kierowców przez okres roku.
Co oznacza powyższa nowelizacja dla Przewoźnika?
Wprowadzenie powyższych zmian podyktowane jest potrzebą wykluczenia czy chociażby zminimalizowania występowania przypadków nieuczciwej konkurencji pomiędzy Przewoźnikami oraz ograniczenia lub nawet uniemożliwienia prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej przez niegodziwych i nierzetelnych przedsiębiorców (Przewoźników).
Niestety każdy kij ma dwa końce co skutkuje powstaniem szeregu zagrożeń również wobec Przewoźników uczciwych, którym to zaszkodzić mogą nieprzychylni kierowcy, bystra konkurencja czy też zbyt pochodne decyzje w zakresie odebrania dobrej reputacji.
Już sam fakt posiadania tak dużej „władzy” w rękach Głównego Inspektora Transportu Drogowego oraz mobilizacja pracowników urzędu do wszczynania postępowań o cofnięcie uprawnień przewozowych może wywołać dyskomfort niejednego Przewoźnika, który pomimo dotychczasowej działalności, zgodnej ze sztuką tego zawodu, może zostać postawiony w sytuacji zagrożenia utratą dobrej reputacji.
Zapewne w najbliższym czasie praktyka pokaże czy wprowadzone zmiany będą „szły w parze” z założeniami pomysłodawców tych zmian i czy inicjatywa ta została rzeczywiście powzięta dla dobra polskich Przewoźników…