Ostatnia nowelizacja ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (DZ.U. z 2016 r. poz. 710)- dalej zwana „Ustawą o VAT” zaskoczyła niektórych przedsiębiorców, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej. Od 1 stycznia 2017 r. w kilku przypadkach podatnik może zostać wykreślony z rejestru podatników VAT przez naczelnika urzędu skarbowego.
Wykreśleniu z rejestru VAT podlega między innymi podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy (art. 96 ust. 9a Ustawy o VAT).
Wykreślenie następuje z urzędu, nie ma obowiązku powiadomienia podatnika o nim oraz nie przysługuje od niego żaden środek odwoławczy.
Nowy przepis dotknął wielu przedsiębiorców, którzy zawiesili działalność gospodarczą jeszcze przed 1 stycznia 2017 r., albowiem urzędy w stosunku do tej grupy podatników również stosują przytoczone regulacje prawne. W przepisie przejściowym (art. 13 ust. 1 Ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 1 grudnia 2016 r.; Dz.U. z 2016 r. poz. 2014) wskazano, że wprowadzone zmiany w art. 96 ustawy o VAT mają zastosowanie do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem przepisów art. 96 ust. 4, 4a, 9 i 9a ustawy zmienianej w art. 1. Przez co należy rozumieć, że nowo wprowadzane zasady związane z wyrejestrowywaniem podatników znajdą zastosowanie również do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych przed tą datą.
Zgodnie z art. 14 a Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1829) przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ma prawo między innymi wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów; ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej; ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie; ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.
Nowa regulacja dotycząca wykreślania przedsiębiorców z rejestru podatników VAT stoi w sprzeczności z prawami i obowiązkami nałożonymi na przedsiębiorców przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Jeżeli firmy w trakcie zawieszenia otrzymują faktury (przykładowo za abonament telefoniczny, media, najem lokalu, leasing samochodu), to w przypadku ich wykreślenia przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru podatników VAT, nie będą mogły odliczyć z takich faktur podatku VAT. Również w sytuacji sprzedaży składników majątkowych w okresie zawieszenia działalności, kiedy to przedsiębiorca powinien wystawić fakturę z tytułu sprzedaży, pozostaje pytanie, co zrobić jeżeli firma została wykreślona z rejestru podatników VAT?
Jak zapobiec wykreśleniu z rejestru VAT w trakcie zawieszenia?
Zgodnie z art. 96 ust. 9b Ustawy o VAT, podatnik, który zawiesza wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, powinien poinformować o wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu VAT właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie je wykonywał. Podatnik składa stosowne zawiadomienie:
a) przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej lub
b) przed dniem rozpoczęcia wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, które będzie wykonywał w okresie, gdy zawiesił działalność gospodarczą.
W takim przypadku naczelnik urzędu skarbowego nie wykreśli podatnika z rejestru lub przywróci zarejestrowanie podatnika jako podatnika VAT na okres wskazany w zawiadomieniu (art. 96 ust. 9c Ustawy o VAT).
Warto również zaznaczyć, że z dniem wznowienia wykonywania działalności podatnik ponownie zostaje zarejestrowany bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego jako podatnik VAT, ze statusem takim, jaki posiadał w momencie zawieszenia (art. 96 ust. 9g ustawy o VAT).