W ostatnim czasie coraz więcej słyszymy o płacy minimalnej dla kierowców transportu drogowego. Od 1 stycznia 2015 r. państwa Europy Zachodniej rozpoczęły działania mające na celu ograniczenie polskim przewoźnikom dostępu do europejskiego rynku transportowego pod hasłem „równa płaca za taką samą pracę w tym samym miejscu”.
Dodatkowo od 1 stycznia 2017 r. weszły w życie zmiany dotyczące zasad sposobu delegowania pracowników mobilnych.
CO WAŻNE! Przyszłość polskich przedsiębiorców – pracodawców nie została jeszcze przesądzona. Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie naruszenia prawa unijnego przeciwko Francji i Niemcom w związku z zastosowaniem przepisów o płacy minimalnej do sektora transportu międzynarodowego. Jak wiemy transport drogowy to szczególna gałąź gospodarki rynkowej, której specyfika winna być zauważona prze KE i potraktowana w sposób odpowiedni, precyzyjny a przede wszystkim praktyczny.
Nadal oczekujemy na jednoznaczną decyzję w tym zakresie a w tym czasie inne kraje UE, za przykładem Niemiec i Francji wprowadzają swoją przepisy o płacy minimalnej utrudniający tym samym działalność gospodarczą Przewoźników.
Obecnie stan prawny w poszczególnych krajach odnośnie przedmiotowego tematu wygląda następująco:
FRANCJA – najbardziej restrykcyjny, pod względem powyższych przepisów, kraj UE.
Dnia 7 kwietnia 2016 roku został wydany dekret nr 2016-418 dotyczący delegowania pracowników w transporcie drogowym na terytorium Francji.
Z kolei ustawa o płacy minimalnej Loi Macron weszła w życie 1 lipca 2016 roku a jej przepisy mają zastosowanie do kabotażu oraz przewozów granicznych, nie dotyczą jedynie przewozów tranzytowych.
Od 1 stycznia 2017 r. minimalna godzinowa stawka wynagrodzenia we Francji wynosi 9,76 euro.
Co istotne, Ministerstwo Środowiska, Energii i Morza potwierdziło jednocześnie, że „dodatki wypłacane pracownikom oddelegowanym tytułem zwrotu kosztów przejazdu, zakwaterowania lub wyżywienia nie są uznawane za wynagrodzenie, nawet jeśli kierowca śpi w kabinie.”
Jednocześnie od 1 stycznia 2017 r. weszły w życie zmiany dotyczące zasad sposobu delegowania pracowników mobilnych na terytorium Francji. Zmiany te zostały wprowadzone w wyniku postanowień dekretu wykonawczego 2016-1044 z dnia 29 lipca 2016 r. w sprawie transmisji cyfrowej zgłoszeń i zaświadczeń o delegowaniu pracowników oraz w sprawie upoważnienia do przetwarzania danych osobowych w nich zawartych oraz ustawy nr 2016-1088 z dnia 8 sierpnia 2016 roku w sprawie pracy, modernizacji dialogu społecznego i bezpieczeństwa przebiegu kariery zawodowej.
Zgodnie z powyższymi zapisami maksymalna stawka delegowania wynosi 100 euro rocznie za jednego pracownika.
Dodatkowo od 1 stycznia 2017 r. istnieje obowiązek zgłoszenia pracowników poprzez portal SIPSI (obowiązek elektronicznego składania zgłoszeń i zaświadczeń o delegowaniu kierowców na terytorium Francji). Nakaz ten nie obowiązuje jedynie osób wykonujących transport na własny rachunek. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że Francuzi zastrzegli jednak, że wszystkie zaświadczenia wystawione przed datą 1.01.2017 pozostają ważne do końca ważności.
Dodatkowo wprowadzono przymus polegający na tym, że każdy pracodawca musi wskazać swojego przedstawiciela.
Warto w tym miejscu wskazać, iż wobec natężonej kontroli polskich kierowców na terytorium Francji oraz wielorakich kar pieniężnych poleca się, aby przechowywać wszystkie listy płac zatrudnionych pracowników z okresu ich delegowania, które powinny zawierać informacje o stawkach godzinowych brutto pracowników oraz godzinach pracy, z wyróżnieniem nadgodzin, urlopów, dni wolnych od pracy i określonego za nie wynagrodzenia. Ponadto obowiązkowo należy posiadać dokumenty stwierdzające faktyczną wypłatę pensji, egzemplarz ważnego zaświadczenia o oddelegowaniu każdego delegowanego pracownika oraz umowę o pracę oddelegowanego. Z kolei w kabinie każdego z pojazdów winno znajdować się wypełnione zaświadczenie o oddelegowaniu oraz umowę o pracę z kierowcę.
Francja nie przestaje zaskakiwać!
Ustawą nr 2016-1827 z dnia 23 grudnia 2016 roku o finansowaniu zabezpieczenia społecznego na 2017 rok Francja nakłada na zagranicznych pracodawców delegujących pracowników na terytorium Francji, w tym przewoźników w transporcie międzynarodowym, konieczność posiadania oraz przechowywania do wglądu kontrolerów francuskiego zakładu ubezpieczeń społecznych dokumentów potwierdzających podleganie ubezpieczeniu społecznemu (w naszym przypadku podlegania polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych).
Nowy obowiązek wejdzie w życie w dniu 1 kwietnia 2017 roku.
NIEMCY – od nich się zaczęło!
W dniu 11 sierpnia 2014 r. została przyjęta federalna ustawa o płacy minimalnej i zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia (MiLoG), która obowiązuje od 1 stycznia 2015 r. i ustala minimalną kwotę wynagrodzenia za każdą godzinę pracy na całym obszarze Niemiec. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego gdyby nie fakt, że przepisy te narzucają płacę minimalną nie tylko do niemieckich ale i zagranicznych operatorów transportu wykonujących działalność na terenie Niemiec. Zatem dotyczy ona zarówno kabotażu, międzynarodowych operacji transportowych do i z Niemiec jak i tranzytu, przy czym w zakresie tranzytu przepisy dot. Płacy minimalnej zostały zawieszone do czasu wydania w tym przedmiocie decyzji Komisji Europejskiej.
Powyższy wymóg nie odnosi się do świadczenia usługi transportowej przez jednoosobowe firmy własnym środkiem transportu, przy czym według Niemieckiej Administracji Celnej „samozatrudnienie istnieje wtedy, jeśli dana osoba swoją pracę wykonuje niezależnie, co oznacza, że przyjmuje zamówienia od więcej niż jednego klienta”.
Zmieniła się również minimalna stawka godzinowa, która od 1 stycznia 2017 r. wynosi 8,84 Euro.
Jednakże, inaczej niż we Francji, Niemiecki Urząd Celny w pełni zaakceptował praktykę wliczania do płacy minimalnej ryczałtu noclegowego oraz diety pomniejszonej stosownie według wytycznych niemieckiego ministerstwa finansów.
Z kolei podobnie jak we Francji również w Niemczech od dnia 1 stycznia 2017 r. pracodawcy z siedzibą za granicą zobowiązani są do zgłaszania za pośrednictwem systemu SIPSI swoich pracowników delegowanych do Niemiec pod rygorem dotkliwych kar finansowych. Podobny obowiązek istnieje w przypadku wypożyczania pracowników. Obowiązek ten wynika z niemieckiej ustawy o płacy minimalnej (MiLoG) oraz niemieckiej ustawy o delegowaniu pracowników (AEntG).
Warto w tym miejscu wskazać, iż Niemcy wprowadzili okres przejściowy trwający do dnia 30 czerwca 2017 r.
Na koniec warto przypomnieć, iż kontrole na drodze dotyczą przedsiębiorców a nie kierowców, w związku z czym kierowca nie ma obowiązku posiadania przy sobie żadnych dokumentów dotyczących zgłoszenia, czy też potwierdzających wypłatę minimalnej stawki wynagrodzenia. Jednakże z ostrożności poleca się, aby takie dokumenty pracownikom przekazywać.
Przykłady regulowania przepisów o płacy minimalnej i pracownikach delegowanych przez inne kraje UE:
– AUSTRIA –
Od 1 stycznia 2017 r. Austria, na mocy ustawy o przeciwdziałaniu lobbingowi socjalnemu (która rozszerzyła odpowiedzialność na branżę transportową), wprowadziła minimalną godzinną stawkę dla pracowników delegowanych. Dotyczy zarówno kabotażu jak i transportu międzynarodowego (nie dotyczy zatem tranzytu).
Płaca minimalna w Austrii wynosi od 8,49 € do 10,50 €, w zależności od grupy, do której zostanie zaklasyfikowany kierowca według postanowień układu zbiorowego dla branży transportowej.
Dodatkowo przed rozpoczęciem takiego transportu należy elektronicznie dokonać odpowiedniego zgłoszenia operacji delegowania i wypełnić odpowiednie druki.
Obowiązki te, podobnie jak w powyższych przypadkach, nie dotyczą osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą o ile nie wykonują usług tylko na rzecz tego samego pomiotu. Przy czym warto wskazać, iż zgodnie z warunkami pracy i wynagrodzenia obowiązującymi na podstawie Kollektivvertrag für das Güterbeförderungsgewerbe na poczet wynagrodzenia zasadniczego kierowcy, przysługującego mu w zamian za pracę na terytorium Austrii, można zaliczyć dzienną kwotę diety przewyższającą w swojej wysokości iloczyn godzin pracy na terytorium Austrii w danej dobie i sumę 1/12 kwoty 26,40 euro. Możliwe jest również zaliczenie kwoty ryczałty noclegowego, o ile przekracza 15 euro za nocleg.
Nadto w Austrii nie ma obowiązku posiadania swojego przedstawiciela – wystarczy wskazać osobę kontaktową.
Co do posiadanej dokumentacji co prawda nie ma obowiązku aby przechowywać w pojeździe formularz zaświadczenia ale warto wyposażyć pracownika w taką dokumentację.
– WŁOCHY –
W związku z dekretem włoskiego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.08.2016r. dotyczącego trybu przekazywania informacji o pracownikach delegowanych we Włoszech również wprowadzono konieczność zgłaszania pracowników delegowanych drogą elektroniczną. Do dekretu przedstawiono zasady wypełniania formularza i składania zgłoszenia początkowego, korygującego i anulującego, dotyczącego delegowania pracowników w ramach świadczenia usług na terytorium Włoch, przez przedsiębiorstwa posiadające siedzibę w jednym z Państw Członkowskich Unii Europejskiej bądź w Państwie trzecim.
Powyższe oznacza, że przedsiębiorstwo, które deleguje pracowników do pracy we Włoszech, jest zobowiązane do przekazania stosownej informacji do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w dniu poprzedzającym rozpoczęcie delegowania i notyfikowania każdej zmiany w ciągu pięciu dni. Zagraniczny podmiot świadczący usługi w ciągu 24 godzin przed rozpoczęciem okresu oddelegowania musi wysłać stosowne zgłoszenie. Zgłoszenie oddelegowania odbywa się za pomocą formularza UNI Distacco-UE.
W przypadku Włoch przepisy zobowiązują firmy do ustanowienia na terenie Włoch swojego przedstawiciela.
– NORWEGIA –
W Norwegii kontrole prowadzi Państwowa Inspekcja Pracy przy współpracy między innymi z Krajowym Zarządem Dróg. Jeżeli kierowcy nie posiadają w pojeździe kompletu dokumentów, powinni wypełnić ankietę dotyczącą wynagradzania. Jeśli z dokumentów czy informacji udzielonych przez kierowcę nie wynika jasno, że obowiązek wypłaty norweskiej płacy minimalnej został spełniony, wówczas Inspekcja Pracy przesyła do polskiego przedsiębiorcy żądanie, aby dostarczył brakującą dokumentację,
– HOLANDIA –
Jak poinformowała Ambasada Polski w Holandii, z dniem 18.06.2016 r. w Holandii obowiązuje nowa ustawa o zatrudnianiu pracowników delegowanych w UE.
Nowa ustawa wprowadza m.in. obowiązek informowania przez zagranicznych usługodawców o zamiarze rozpoczęcia świadczenia usług trans granicznych oraz obowiązek ustanowienia osoby do kontaktu na czas świadczenia usługi.
– DANIA –
Płaca minimalna w Danii w sektorze transportu negocjowana jest każdorazowo ze związkami zawodowymi i zapisana jest w układach zbiorowych. Dodatkowo:
– stawki wynagrodzenia i warunki płacy, zawarte w odpowiednim układzie zbiorowym są obowiązujące dla pracowników delegowanych w sektorze transportowym,
– przepisy dotyczące delegowania odnoszą się do kierowców w sektorze transportu towarów i osób używających zarejestrowanych w Danii pojazdów (delegowanych do pracy np. przez polską agencję pracy tymczasowej),
– na dzień dzisiejszy przepisy dotyczące płacy minimalnej nie dotyczą kierowców, którzy poruszają się po Danii samochodami zarejestrowanymi w innych krajach UE.
– WĘGRY –
Na Węgrzech przepisy wdrażające unijną dyrektywę dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług weszły w życie 8 lipca 2016 r.
Przepisy te zobowiązują Przewoźników m.in. do zarejestrowania faktu delegowania pracownika i zapłacenia mu minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na Węgrzech.
Jednakże co istotne ! węgierski resort podkreślił wyraźnie, że „stosowanie wymogów dotyczących delegowania pracowników do sektora transportowego nie jest ani możliwe, ani właściwe”.